1. Τελικώς είναι μύθος η «ελεύθερη πρόσβαση» στα ΑΕΙ και ΤΕΙ που υπόσχεται από το 2000 το Υπουργείο Παιδείας;

Ο σωστός όρος, κατά την γνώμη μου, είναι "διεύρυνση της πρόσβασης" στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και η προσπάθεια είναι σημαντική. Η χρήση του όρου "ελεύθερη πρόσβαση" νομίζω ότι πρέπει να αποφεύγεται γιατί δεν ανταποκρίνεται σ’αυτό που επιχειρείται και δημιουργεί εντυπώσεις και προσδοκίες που δεν είναι δυνατόν να εκπληρωθούν.

2. Πόσο αξιόπιστο θεωρείτε το εγχείρημα των ΕΛΚΥΣ; Έχετε λόγους να πιστεύετε ότι μπορεί να βλάψει το σύστημα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης;

Εχω πολλές επιφυλάξεις για το κατά πόσον τα πανεπιστημιακά τμήματα είναι σε θέση να οργανώσουν σωστά προγράμματα της μορφής αυτής. Εδώ και δέκα πέντε χρόνια ο νόμος επιτρέπει την δημιουργία διατμηματικών προγραμμάτων σπουδών. Μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει ούτε ένα. Εύχομαι, η εφαρμογή να διαψεύσει τις ανησυχίες μου.

3. Διαθέτετε όλη την εμπειρία για να απαντήσετε με σχεδόν απόλυτη ακρίβεια, αν είναι εφικτή μέχρι το 2000 η ίδρυση 70 νέων τμημάτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, χωρίς τα οποία το Υπουργείο Παιδείας αδυνατεί να ισοφαρίσει αποφοίτους Λυκείου-εισακτέους.

Θεωρητικά, η ίδρυση τόσων τμημάτων είναι εφικτή. Απαιτούνται 70 προεδρικά διατάγματα. Το ερώτημα (αν τελικά ιδρυθούν αυτά τα τμήματα), είναι πόσο καλά θα λειτουργούν το 2000. Πριν απαντήσει κανείς στο ερώτημα αυτό θα ήταν χρήσιμο να εξετάσει την λειτουργία των χρονολογικά τελευταίων 70 τμημάτων. Το καίριο όμως ερώτημα είναι τα κριτήρια με τα οποία θα επιλεγούν τα γνωστικά πεδία των νέων τμημάτων. Η μέχρι σήμερα εμπειρία και η έλλειψη λειτουργίας κάποιου γνωμοδοτικού οργάνου δεν είναι ενθαρρυντικά στοιχεία. Δεν αντιλαμβάνομαι όμως την ανάγκη δημιουργίας νέων τμημάτων για την αύξηση του αριθμού των εισακτέων όταν αυτή μπορεί να εξυπηρετηθεί με την δημιουργία διατμηματικών προγραμμάτων από τα ήδη λειτουργούντα τμήματα.

4. Ποιά είναι κατά τη δική σας άποψη τα αδύνατα σημεία, οι «τρύπες» της «μεταρρύθμισης»; Πού νομίζετε ότι θα σκαλώσει;

Και κατ’ αρχήν το πακέτο εξαγγελιών και νομοθετικών ρυθμίσεων του Υπουργείου Παιδείας συνιστά για σας «εκπαιδευτική μεταρρύθμιση»; Για το τί συνιστά εκπαιδευτική "μεταρρύθμιση" είναι προτιμότερο να απευθυνθείτε στους ιστορικούς της εκπαίδευσης. Εχω δει, για παράδειγμα, τις ενδιαφέρουσες απόψεις του κ. Δημαρά. Θεωρώ ως σημαντικώτερες αδυναμίες των αλλαγών που επιχειρούνται την ασάφειά τους και την έλλειψη διαμόρφωσης των συνθηκών επίτευξης της απαραίτητης κοινωνικής συναίνεσης στην προώθησή τους.

5. Πιστεύετε ότι η «μεταρρύθμιση» του Υπουργείου Παιδείας στρέφεται εναντίον της παραπαιδείας;

Θεωρώ λάθος η όποια προσπάθεια αλλαγών στην εκπαίδευση να συνδέεται με αρνητικούς στόχους, όπως είναι η καταπολέμηση της λεγόμενης παραπαιδείας. Οσες φορές κάτι τέτοιο επιχειρήθηκε, απέτυχε. Αν πιστέψουμε τα στοιχεία των φροντιστών η προσφυγή στην υποβοηθητική εκπαίδευση εκτός σχολείου φαίνεται να αυξάνει. Αυτό που νομίζω ότι έχει σημασία είναι η όποια υποβοηθητική εκπαίδευση εκτός σχολείου, που κανείς δεν μπορεί να σταματήσει με διοικητικά μέτρα, να είναι εκπαίδευση και όχι γυμναστική αποστήθισης.

6. Ποιές θεωρείτε τις σημαντικότερες διαφορές ανάμεσα στο «Εθνικό Απολυτήριο» του Γ. Παπανδρέου και το «Ενιαίο Απολυτήριο» του Γερ. Αρσένη;

α) Το Εθνικό Απολυτήριο (ΕΑ), ήταν απολυτήριο ενιαίου Λυκείου με σαφώς προσδιορισμένο τον τρόπο απόκτησής του. Τα απολυτήρια που προέρχονται από τρεις διαφορετικούς τύπους λυκείου δεν μπορεί να θεωρούνται Απολυτήρια Ενιαίου Λυκείου (ΑΕΛ). Για τα τελευταία, δεν έχει προσδιορισθεί σαφώς ο τρόπος απόκτησης τους.
β) Ενώ, κατ’αρχήν, η φιλοσοφία φαίνεται να είναι η ίδια, η προσέγγιση και οι επιδιώξεις διαφέρουν ριζικά. Στόχος του ΕΑ ήταν η επανίδρυση του Λυκείου ως μονάδας Γενικής Παιδείας. Με τον νέο νόμο επανερχόμαστε στην λογική του διαχωρισμού Κλασσικού-Πρακτικού (εδώ λέγονται θεωρητική και θετική κατεύθυνση) με την προσθήκη μιας ακόμη κατεύθυνσης (της τεχνολογικής).
γ) Οσο αφορά την χρήση του ΕΑ και του ΑΕΛ για την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση:

• Στην περίπτωση του ΕΑ τα μαθήματα που θα εξετάζονταν οι μαθητές ήταν σαφώς προσδιορισμένα (κάτι που δεν συμβαίνει με τα ΑΕΛ)
• Οι εξετάσεις των μαθημάτων, ο βαθμός των οποίων θα υπολογιζόταν στον καθορισμό του βαθμού του ΕΑ θα γίνονταν μόνο σε εθνικό επίπεδο (ενώ για το ΑΕΛ θα γίνονται σε τοπικό επίπεδο και θα συνυπολογίζονται οι βαθμοί των τριμήνων). Οι εξετάσεις σε εθνικό επίπεδο εξασφαλίζουν την ομοιομορφία των κριτηρίων αξιολόγησης, κάτι που δεν συμβαίνει με τις εξετάσεις σε τοπικό επίπεδο και τις βαθμολογίες των τριμήνων όπου τα κριτήρια αξιολόγησης καθορίζονται από τον βαθμολογητή.

7. Πιστεύετε ότι το σίριαλ της «μεταρρύθμισης» θα έχει καλό ή κακό τέλος (και για ποιόν);
Ευχή όλων είναι οι αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα, που όλοι θεωρούμε αναγκαίες, να εξελιχθούν ομαλά για το καλό των παιδιών μας και της χώρας. Εύχομαι, η εξειδίκευση των μέτρων και η εφαρμογή τους να μην γίνουν με τρόπο που θα επηρεάσει αρνητικά το τελικό αποτέλεσμα. Κάτι τέτοιο θα ήταν ασυγχώρητο.