«Το πρόβλημα της αντισυνταγματικότητας των 
Προγραμμάτων Σπουδών Επιλογής και η αντιμετώπισή του
»

Αρθρο του Ι. Πανάρετου στα ΝΕΑ
Τρίτη 13 Ιουλίου 1999

Σημαντικό πρόβλημα φαίνεται να προκύπτει από την αναμενόμενη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που κρίνει αντισυνταγματική την λειτουργία των Προγραμμάτων Σπουδών Επιλογής στα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ.
Τρία είναι τα σημεία στα οποία ο εισηγητής εστιάζει τις αντιρρήσεις του για την συνταγματικότητα των ρυθμίσεων των προγραμμάτων αυτών. i) Ο τρόπος επιλογής των υποψηφίων ο οποίος διαφέρει από το ομοιόμορφο σύστημα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και επομένως προκαλεί ανισότητες. ii) Η ισότιμη συμμετοχή στα προγράμματα αυτά Πανεπιστημίων και ΤΕΙ και iii) το γεγονός ότι τα ΠΣΕ δημιουργήθηκαν με Υπουργική Απόφαση και όχι με Προεδρικό Διάταγμα. Η εισήγηση του εισηγητή συμβαδίζει και με τις απόψεις της πλειοψηφίας της πανεπιστημιακής κοινότητας η οποία διαφωνεί με την λειτουργία των προγραμμάτων αυτών.
Ενα πρακτικό ερώτημα που προκύπτει από την εξέλιξη αυτή είναι το τί θα συμβεί με τους νέους που έχουν ήδη εγγραφεί σε Προγράμματα Σπουδών Επιλογής.
Πιστεύω ότι το ουσιαστικό πρόβλημα έγκειται στην χορήγηση πτυχίων σε όσους παρακολουθούν τα Προγράμματα Σπουδών Επιλογής ισοτίμων με τα παραδοσιακώς απονεμόμενα πτυχία.  Το πρόβλημα αυτό μπορεί, πιστεύω, να αντιμετωπισθεί με εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας και με τροποποίηση της Υπουργικής Απόφασης που διέπει τα ΠΣΕ χωρίς να προκληθούν ανεπιθύμητες παρενέργειες.
Την λύση προσφέρει ο Ν.2413/1996 για την διαπολιτισμική εκπαίδευση. Το άρθρο 23  παρ. 7 του νόμου αυτού επιτρέπει στα Πανεπιστήμια και στα ΤΕΙ να οργανώνουν εκπαιδευτικά προγράμματα και προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης καθώς και την αξιόλογηση και πιστοποίηση των παρεχομένων  από τέτοια προγράμματα τίτλων σπουδών. Εφαρμογή της διάταξης αυτής θα επιτρέψει σε όσους έχουν ήδη εγγραφεί σε ΠΣΕ να συνεχίσουν τις σπουδές τους στα εκπαιδευτικά ιδρύματα στα οποία τα προγράμματα αυτά λειτουργούν και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα να αποφασίσουν για τον τίτλο σπουδών που θα χορηγηθεί. Είναι αυτονόητο ότι ο τίτλος αυτός δεν μπορεί να είναι ισότιμους με τα παρεχόμενα παραδοσιακά πτυχία. Μπορεί όμως να δοθεί η δυνατότητα αναγνώρισης κάποιων από τα μαθήματα αυτά σε όσους από τους φοιτούντες στα ΠΣΕ εισαχθούν σε Πανεπιστήμια ή ΤΕΙ με την συνήθη οδό των γενικών εξετάσεων. Η ίδια λογική μπορεί να εφαρμοσθεί  και σε όσα ΠΣΕ ιδρυθούν στην συνέχεια, αφού, όπως φαίνεται, το Υπουργείο Παιδείας επιμένει στην άποψή του για λειτουργία των προγραμμάτων αυτών. Είναι επίσης σημαντικό να τονισθεί ότι η προαναφερθείσα διάταξη του Ν.2413/96 προβλέπει την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος  (και όχι Υπουργικής Απόφασης) για την εφαρμογή της πράγμα που αντιμετωπίζει άλλη μια από τις αντιρρήσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Η υιοθέτηση της πρότασης που προανέφερα, πέραν της ουσιαστικής αντιμετώπισης ενός δύσκολου προβλήματος, θα βοηθήσει και στην αποφυγή έντασης μεταξύ της διοίκησης και του Συμβουλίου της Επικρατείας, έντασης η οποία δεν βοηθά στην ομαλή συνεργασία των εξουσιών του κράτους.

* Ο  κ. Ιωάννης Πανάρετος είναι Καθηγητής Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και
Πρόεδρος Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας